Türkiye’nin ilk yerli ve milli havacılık motorunu geliştirmek üzere TEI, Savunma Sanayii Başkanlığının açmış olduğu PD170 Operatif İHA Motor Geliştirme Projesi’ne 2013 yılında başlamıştır. Projenin çıktısı olan PD170 isimli 170 beygir pistonlu turbodizel havacılık motorunun, başta ANKA platformu olmak üzere MALE (Medium Altitude Long Endurance) sınıfı insansız hava araçlarının güç ihtiyacını karşılaması hedeflenmiştir.
Yoğun tasarım, imalat ve montaj faaliyetleri neticesinde, 30 Ocak 2017 tarihinde TEI-PD170 turbodizel havacılık motoru ilk kez çalıştırılmış olup, 27 Aralık 2018 tarihinde ise ANKA platformu ile ilk uçuşunu başarı ile gerçekleştirilmiştir. Güç ve yakıt tüketimi hedefleri de kısa sürede yakalanarak motorda 6.000 saati aşan kalibrasyon ve test faaliyetleri tamamlanmış, resmi kalifikasyon testlerinde de son aşamaya gelinmiştir. Sonrasında ise kalifikasyonun resmi kapanışı için gerekli dokümantasyon ve veri hazırlama süreci işletilecektir. Projede ülkemizin havacılık alanındaki yan sanayi ile önemli işbirlikleri yapılmaktadır.
Tasarımı ve üretimi milli imkanlarla tamamlanan ve telif hakları tümüyle SSB’de bulunan TEI-PD170 turbodizel havacılık motoru, alt sistem, malzeme ve işçilik maliyetleri baz alındığında %85-90 arasında yerlilik göstermekte olup, 2020 yılı sonuna kadar diğer kalan sistemlerin yerlileştirme çalışmalarının tamamlanması hedeflenmektedir.
Proje devam ederken seri üretimi için ayrıca Türk Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş. ile 2019 yılı başında görüşmelere başlanmış ve 23 Kasım 2019 tarihinde “TEI-PD170 Motor Tedarik Alt Sözleşmesi” imzalanmıştır. Sözleşme kapsamında 40 adet Motor (Operatif İHA Motoru Geliştirilmesi Sözleşmesi teknik isterlerini karşılayan TEI-PD170 Motoru), Elektriksel Güç Üretim Sistemi Kiti ve Pervane Aksesuarları Montaj Kiti ile birlikte sevk edilecektir. 3600 saatlik motor ömrü boyunca tüm periyodik ara bakımlar (alternatör ve dişli kutusu bakımları) ve tüm depo seviyesi planlı bakımlar sözleşme ELD yönetimi kapsamında TEI sorumluluğundadır. Plansız bakım, arızalar ve birlik seviyesi müdahaleler için ayrı fiyatlandırma yapılacaktır. 40 adetlik tüm motor Satın Alma Siparişleri (PO’ları) 26 Aralık 2019 tarihinde TEI’ye iletilmiştir.
2020 yılı sonuna kadar üretim planlaması yapılan motorların ilki 27 Aralık 2019 tarihinde TUSAŞ’a sevk edilmiş, takip eden motorların ön kabul işlemleri TUSAŞ katılımı ile TEI’de tamamlanarak teslimatlarına devam edilecektir.
Sözleşme kapsamında TUSAŞ tarafından ihtiyaç duyulabilecek motor destek ekipmanları (askı, takoz vb.) ve yer destek ekipmanları için Sözleşmede opsiyonel olmak üzere “Motor Destek Kiti” ve “Yer Destek Kiti” satışı da yer almaktadır. Söz konusu malzemelerin TEI tarafından sorumluluğunun alınarak TUSAŞ’a tedarik edilmesine yönelik görüşmeler sürmektedir.
Havacılık motorlarında ülkemizin lider şirketi olarak 2019 yılında, TEI-PD170 Operatif İHA Motor Geliştirme Projesi başta olmak üzere, tüm TEI özgün motor geliştirme projelerinde çok önemli aşamalar ve önemli mesafeler kat ederek birçok farklı başarıya imza atmanın haklı gururunu yaşıyoruz. Türk savunma ve havacılık sanayisinin lider firmaları arasında yer alan TEI’nin üstlenmiş olduğu misyonun bilinciyle, geçen her yıl, daha büyük başarılara imza atacağımıza ve hedeflerimize emin adımlarla ilerleyeceğimize yürekten inanıyoruz.
